Proces oczyszczania ścieków składa się z kilku etapów. Jednym z ważniejszych jest zastosowanie osadu czynnego. Jest to żywa zawiesina bakterii heterotroficznych i pierwotniaków. Zadaniem osadu jest oczyszczanie ścieków, co jest możliwe dzięki enzymom (dehydrogenazy), które odpowiadają za katalizowanie przemian, którym podlegają związki chemiczne występujące w ściekach. Jak wygląda historia osadu czynnego i jaką funkcję pełnił na przestrzeni lat?
Kiedy odkryto osad czynny?
Potrzeba dbania o środowisko naturalne i rozwój technologii sprawiły, że dziś możemy korzystać z innowacyjnych metod oczyszczania ścieków. Mowa tutaj na przykład o oczyszczalniach bilogiczno-chemicznych czy szambach ekologicznych. Omawiana historia osadu czynnego rozpoczęła się w Europie, a jednym z inicjatorów pierwszych badań był dr Gilbert Fowler z Uniwersytetu Manchester. Podczas przeprowadzania wielu badań dr Fowler wraz z innymi praktykami weryfikowali znaczenia praktycznych eksperymentów oraz rolę biomasy. Jeśli natomiast chodzi o pierwsze zastosowania metody osadu czynnego, to miały miejsce w 1914 roku. Wówczas wykorzystywano ją w oczyszczalni ścieków Davyhulme.
Rozwój metody osadu czynnego w Polsce, USA i Europie
Metody osadu czynnego stale się rozwijały. Z biegiem czasu zaczęto je stosować nie tylko w przypadku ścieków komunalnych, ale również w oczyszczalniach przemysłowych. Pionierem w tej dziedzinie był prof. dr inż. W. Wesley Eckenfelde pochodzący z USA. Niezwykle ważny był też przełom lat 80. i 90., kiedy prof. dr hab. inż. Jerzy Gańczarczyk pracujący na Uniwersytecie w Toronto wykorzystał do badań struktury osadu system analizy obrazów. Warto również wspomnieć o prof. dr. inż. Jana Oleszkiewiczu, który prowadził badania nad nowymi procesami osadu czynnego w pracującego w niskich temperaturach.
Jeśli natomiast chodzi o Polskę, to ogromny wpływ na rozwój takich metod oczyszczania mieli praktycy, na przykład prof. Edward Kępa, prof. Aleksander Szniolis oraz prof. Marek Roman. Warto pamiętać, że skutki zmian klimatycznych oraz rozwój cywilizacji (wzrost liczby ludności i urbanizacja) prowadzą do pojawiania się kolejnych zagrożeń związanych ze ściekami. Właśnie dlatego naukowcy stale prowadzą badania, które mają na celu poszerzenie wykorzystania osadu czynnego do oczyszczania ścieków.
