Decyzja o sposobie utylizacji nieczystości w miejscach pozbawionych kanalizacji to wyzwanie dla właścicieli gospodarstw domowych. Choć tradycyjnym szambem (zbiornikiem bezodpływowym) wciąż interesuje się część osób, to przydomowe oczyszczalnie ścieków cieszą się największą popularnością ze względu na niższe koszty utrzymania i wygodę. Inwestorzy często stoją przed dylematem: oczyszczalnia biologiczna czy ekologiczna? Poniżej szczegółowo wyjaśniamy różnice, mechanizmy działania oraz opłacalność obu systemów.
Oczyszczalnia biologiczna a ekologiczna - podstawowe różnice
Oczyszczalnia biologiczna różni się od drenażowej (ekologicznej) głównie tym, gdzie proces oczyszczania odbywa się finalnie oraz w stopniu redukcji zanieczyszczeń.
Oczyszczalnia ekologiczna (nazywana też drenażową) to rozwiązanie starszej generacji. Jest to układ składający się z osadnika gnilnego oraz systemu rur w gruncie. W zbiorniku zachodzi jedynie podczyszczanie beztlenowe. Dalsze doczyszczanie tlenowe musi odbywać się w gruncie, przez co oczyszczanie jest ściśle uzależnione od warunków glebowych. Warunkiem zamontowania tego typu oczyszczalni są przepuszczalne grunty (piach, żwir). W złych warunkach szynko się zakolmatuje i trzeba będzie wymienić drenaż.
Oczyszczalnia biologiczna to nowoczesne urządzenie (reaktor), w którym cały proces – zarówno beztlenowy, jak i tlenowy – zachodzi wewnątrz szczelnego zbiornika. Wykorzystuje ona napowietrzanie i wyselekcjonowane mikroorganizmy, które rozkładają ścieki niemal w 99%.
Zobacz również: Czy mogę przenieść oczyszczalnię biologiczną eko-bio w inne miejsce?
Jak działa i czym charakteryzuje się oczyszczalnia ekologiczna? Jakie ma ograniczenia?
Aby zrozumieć, dlaczego to rozwiązanie jest coraz rzadziej polecane, trzeba prześledzić, jak działa oczyszczalnia ekologiczna. W pierwszej komorze (czyli w osadniku gnilnym) dochodzi do sedymentacji, czyli opadania cząstek stałych na dno. Tu zachodzą procesy beztlenowe. Następnie, podczyszczona ciecz trafia do systemu drenażowego. Warunkiem koniecznym do montażu są przepuszczalne grunty (piasek, żwir) oraz niski poziom wód gruntowych. Jeśli grunt jest gliniasty lub poziom wód wysoki, drenaż nie zadziała.
Do najważniejszych wad tego rozwiązania zaliczamy:
- wymaga dużej powierzchni działki pod drenaż,
- z czasem drenaż ulega zatkaniu, co wymusza kosztowną wymianę gruntu i dewastację ogrodu,
- nie ma możliwości odzyskania wody - ściek musi wsiąknąć w grunt.
Przeczytaj też: Jak działa przydomowa oczyszczalnia ścieków?
Dlaczego przydomowe oczyszczalnie biologiczne są lepszym rozwiązaniem?
Biologiczne przydomowe oczyszczalnie to technologia, która eliminuje problemy systemów drenażowych. Urządzenie to zazwyczaj składa się z zbiornika 5-komorowego (lub z dwukomorowym osadniku i reaktorem biologicznym), gdzie ścieki są poddawane intensywnej obróbce.
W biologicznej oczyszczalni ścieków istotną rolę odgrywa złoże aktywne lub osad czynny. Dzięki mechanicznemu napowietrzaniu, bakterie tlenowe błyskawicznie rozkładają zanieczyszczenia na proste związki mineralne i wodę. Czym charakteryzuje się to rozwiązanie?
- Możliwość montażu na małych działkach i w trudnych warunkach gruntowych (glina).
- Wysoka skuteczność niezależnie od poziomu wód gruntowych.
- Brak nieprzyjemnych zapachów dzięki procesom tlenowym.
Czy oczyszczone ścieki można wykorzystać do podlewania ogrodu?
To jedna z najważniejszych różnic. W przypadku oczyszczalni ekologicznej z drenażem rozsączającym, woda bezpowrotnie wsiąka w ziemię. Natomiast oczyszczalnia biologiczna produkuje ciecz II klasy czystości. Te oczyszczone ścieki (które wyglądają i pachną jak woda) możemy gromadzić w zbiorniku retencyjnym i wykorzystywać do podlewania trawnika, drzewek ozdobnych czy podlewania kwiatów. W dobie suszy jest to ogromna oszczędność i działanie na rzecz ochrony środowiska. Nadmiar wody można też bezpiecznie odprowadzić do cieków wodnych, rowów melioracyjnych lub studni chłonnej, co jest zgodne z przepisami prawa wodnego.
Montaż oczyszczalni i kwestie formalne
Montaż oczyszczalni biologicznej jest zazwyczaj szybszy i mniej inwazyjny niż budowa rozległego drenażu. Instalacja urządzenia Eko-Bio zajmuje zazwyczaj jeden dzień. Jeśli chodzi o wymagania prawne, przydomowa oczyszczalnia ścieków wymaga zgłoszenia w starostwie powiatowym (przy wydajności do 7,5 m3/dobę, co obejmuje większość domów jednorodzinnych). Należy pamiętać o zachowaniu odległości:
- 2 metry od granicy działki,
- 15 metrów od studni wody pitnej (dla oczyszczalni biologicznej szczelnej),
- 30 metrów od studni w przypadku drenażu (tu oczyszczalnia ekologiczna ma trudniej).
Przeczytaj też: Samodzielny montaż przydomowej oczyszczalni ścieków
Koszty i eksploatacja - co się bardziej opłaca na długie lata?
Analizując, którą wybrać oczyszczalnię, nie można patrzeć tylko na cenę zakupu. Każde z rozwiązań ma swoje mocne strony. Oczyszczalnia ekologiczna jest tania w zakupie, ale droga w eksploatacji (częste biopreparaty, ryzyko awarii drenażu). Z kolei oczyszczalnia biologiczna to wyższy koszt startowy, ale niskie koszty eksploatacji.
Konserwacja i obsługa oczyszczalni biologicznej są proste. Sprowadzają się do wybrania osadu raz na 9-12 miesięcy (rzadziej niż w szambie, gdzie częstotliwość opróżniania to czasem raz na 2 tygodnie) oraz okresowej kontroli dmuchawy. To prosta obsługa, która nie angażuje użytkownika.
Oczyszczalnia biologiczna czy ekologiczna - co wybrać?
Biorąc pod uwagę ochronę wód gruntowych, malejące zasoby wody oraz komfort użytkowania, przydomowe oczyszczalnie biologiczne są zdecydowanie lepszym rozwiązaniem dla nowoczesnych domów jednorodzinnych.
Choć oczyszczalnia ekologiczna kusi niższą ceną, jej ograniczenia (wymóg przepuszczalnych gruntów, ryzyko zatykania, zajmowanie dużej powierzchni) sprawiają, że staje się technologią przestarzałą. Inwestując w biologiczną oczyszczalnię, zyskujesz spokój na długie lata, możliwość odzyskania wody do podlewania ogrodu i pewność, że nie szkodzisz środowisku naturalnemu.
